ساختمان کارستان کجاست و بر آن چه رفت؟
پس از آنکه ساختمانی متروک و مخروب [بناشده به سال ۱۲۹۰] در خیابان خارک تهران (درست روبروی تالار رودکی)، با طراحی خانم مهسا مجیدی از دفتر معماری باغ ایرانی مرمت شد و رتبهٔ سوم جایزه معمار ۱۴۰۲ را برای بازسازی برد؛ دوست خوبم، حسام آرمندهی، پیامی برایم فرستاد و گفت: «این بزرگان، صاحبان پیشین این ساختمان بوده‌اند: مرحوم علیرضا افضلی‌پور بنیانگذار دانشگاه کرمان در دههٔ ۵۰ (متولد ۱۲۸۸) و همسرش فاخره صبا، از قدیمی‌ترین خواننده‌ها اپرای ایران و فارغ التحصیل کنسرواتوار پاریس (متولد ۱۲۹۹)»؛ و به لطف اضافه کرد: «حال انتخاب نامی درخور با تو، که قرار است یکی از دفترهای شرکتمان، دیوار، باشد. آن دو بزرگ را هم در نظر داشته باش!». و کار نویسنده چیست؟ نام گذاشتن و نام برداشتن!
چرا ساختمان کارستان؟
برای آشنایی بیشتر با مرحوم افضلی‌پور، بعضی از سخنرانی‌های ایشان را شنیدم و خواندم، شاید در انتخاب اسم به کمکم بیاید. دیدم که با چه صداقت و مهری از «ساختن ایران» و «نیاز به نیروی کار حرفه‌ای» می‌گوید. اینگونه بود که واژهٔ «کار» را به افتخار او و در تناسب با کاربری ساختمان، لنگرگاه انتخاب نام کردم. بعد از چندین روز سبک‌سنگین و حذف‌واضافه، کارستان را پیش کشیدم و مقبول افتاد. اما چرا کارستان؟
▪️کارستان به معنای «حکایت» و «تاریخ» است. پس این نام اشاره‌ای‌ست به قدمت ساختمان و قصه‌ای که تک‌تک آجرهایش از ساکنانش با خود دارند.
▪️«ستان» پسوند فراوانی‌ست، و کارستان را اینطور می‌توان فهمید: جایی که کار در آن بسیار است ← محل پویایی و فعالیت.
▪️کارستان، به‌تداول، به‌معنای «کار بزرگ» است (و حتی شاملو در شعر «در آستانه» به همین معنا به کارش گرفته)؛ در نتیجه، کارستان یادآور زیبایی این بنا و جذابیت بازسازی آن است.
و البته در لایه‌های زیرین تفسیر، می‌توان موسیقیِ ترکیبِ «ساختمان کارستان» را احترامی به فاخره صبا دانست: ساختمان کارستان، سرای فخر آواز ایران.
عکس‌ها از جهان معماری
